ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಿಜಗಲ್ಲು ದುರ್ಗ ಮತ್ತು ಮಂದರಗಿರಿ ಜೈನಕ್ಷೇತ್ರ ನೋಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಾವು ೨೧ ಮಂದಿ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಕನಕ ಟ್ರಾವೆಲ್ಸ್ ನ ಮಿನಿ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಾರೀಕು ೧೩-೨-೨೦೨೨ರಂದು ಬೆಳಗ್ಗೆ ೫.೩೦ಗೆ ಹೊರಟೆವು. ಮದ್ದೂರಿನ ಶಿವದಾಸ್ ಖಾನಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ತಿಂಡಿ (ಇಡ್ಲಿ ವಡೆ, ನವಣೆ ಬಿಸಿಬೇಳೆಭಾತ್) ಕಾಫಿ, ಚಹಾ ಸೇವಿಸಿ ಮುಂದುವರಿದೆವು.
ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಗಂಟೆಗೆ ನಾವು ನಿಜಗಲ್ಲು ದುರ್ಗದ ಬುಡ ತಲಪಿದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ಬಂಡೆಗಲ್ಲುಗಳಿರುವ ಕುರುಚಲು ಪೊದೆಗಳಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅದಾಗಲೇ ಹಿಂದೂ ಮುಸಲ್ಮಾನ
ಎಂಬ ಬೇಧವಿಲ್ಲದೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಂದಿ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಅಡುಗೆ ಸಾಮಾನು ವಾಹನಗಳಿಂದ ಇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ
ನಿರತರಾಗಿದ್ದುದು ಕಂಡು ಬಂತು. ಕುರಿ ಕೋಳಿಗಳೂ ಇದ್ದುವು. ತಿಳಿದು ಬಂದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ, ನಿಜಗಲ್ಲು
ದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇಗುಲ ಹಾಗೂ ೨ ದರ್ಗಾ ಇದೆ. ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಲ್ಲಿ ಬಂದು
ದೇವರಿಗೆ ಎಡೆಕೊಟ್ಟು, ದುರ್ಗದ ಪಾದದಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಿ ಭೋಜನ ಮಾಡುತ್ತಾರಂತೆ.
ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯವರು ಅಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಫಲಕದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗದ
ಇತಿಹಾಸ ವಿವರವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿರುವುದು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ನಿಜಗಲ್ಲು ದುರ್ಗ ದೊಡ್ಡದಾದ ಬಂಡೆ ಮೇಲಿದೆ.
ಹತ್ತಲು ಈಗ ಬಂಡೆಯನ್ನೇ ಕೊರೆದು ಮೆಟ್ಟಲು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿರಬೇಕು.
ಸಾಕ್ಷಿಗೆ ಕೆತ್ತಿದ ಬಂಡೆಯ ಅವಶೇಷಗಳೂ ಅಲ್ಲೇ ಇದ್ದುವು. ಬೆಟ್ಟದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕೆಂಪು ಗ್ರನೈಟ್ ಕಲ್ಲುಗಳು
ಕಂಡವು. ಇನ್ನೂ ಬಂಡೆಗಳು ಖಾಲಿಯಾಗದೆ ಉಳಿದಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯ ಎನ್ನಬಹುದು! ನಾವು ನಿಧಾನವೇ ಪ್ರಧಾನ
ಎಂಬಂತೆ ಬೆಟ್ಟ ಹತ್ತಿದೆವು.
ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ವಿರಮಿಸಿ, ಒಂದು ಗಂಟೆಗೆ ಕೆಳಗೆ
ಇಳಿದು ಬಂದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ಕೋಳಿ ಬಿಸಿನೀರಲ್ಲಿ ಮುಳುಗೇಳುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಕಂಡೆವು. ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್, ಉಂಡು
ಹಾಕಿದ ಕಾಗದೆಲೆಗಳು, ಕೋಳಿಪುಕ್ಕ ಚೆಲ್ಲಾಡಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, ಈ ಜನುಮದಲ್ಲಿ ಮನುಜರು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ,
ಸ್ವಚ್ಚತೆಯ ಅರಿವು ಬರುವುದೇ ಇಲ್ಲವೇನೋ ಎಂಬ ಹತಾಶೆಯ ಭಾವ ಮೂಡಿತು. ಮುನ್ನೂರು ಮಂದಿ ಸ್ವಯಮ್ ಸೇವಕರ
ತಂಡ ಕಳೆದ ವಾರವಷ್ಟೇ ಬೆಟ್ಟದ ಆ ಪರಿಸರವನ್ನು ಚೊಕ್ಕಗೊಳಿಸಿದ್ದರಂತೆ. ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲೇ ಪುನಃ ಲಾಟುಗಟ್ಟಲೆ
ಕಸ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ.
ನಾವು ಅಲ್ಲಿ ತಂಡದ ಪಟ ತೆಗೆಸಿಕೊಂಡು
ಹೊರಟೆವು.
ಅಲ್ಲಿಯ ಫಲಕದಲ್ಲಿದ್ದ ನಿಜಗಲ್ಲುಬೆಟ್ಟದ ಇತಿಹಾಸ ಮಾಹಿತಿ: ನಿಜಗಲ್ಲು ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದರಬೆಟ್ಟ (ನಿಜಗಲ್ಲು ದುರ್ಗ) ಬೆಟ್ಟದ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಪೌರಾಣಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ರತ್ನಪುರಿ ಪಟ್ಟಣ, ಶೂರರಗಿರಿ, ಉದ್ದಂಡಯ್ಯನ ಬೆಟ್ಟ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೨೮೮ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ “ನಿಜಗಲೀಪುರ” ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಜ+ಕಲಿ=ನಿಜಗಲಿ. ಶೂರರ ನಾಡಗಿದ್ದರಿಂದ ಶೂರರಗಿರಿ, ಸುತ್ತಲೂ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದಾವೃತವಾಗಿರುವುದರೀಂದ ನಿಜ+ಕಲ್ಲು= ನಿಜಗಲ್ಲು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಹಿಂದೆ ಈ ದುರ್ಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಿದ್ದರು ಒಂದು ಬಗೆಯ ರಸದಿಂದ
ಕೀಳು ಲೋಹಗಳನ್ನುಬಂಗಾರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಈ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ‘ರಸ ಸಿದ್ದರ ಬೆಟ್ಟ’ ಎಂದೂ
ಹೆಸರಿದೆ.
ಹೀಗೆ ಸುಮಾರು ೮೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ನಿಜಗಲ್ಲಿನ
ದುರ್ಗದ ಮೇಲೆ ಅಕ್ಕತಂಗಿಯರ ದೊಣೆ, ಕಂಚಿನದೊಣೆ, ಸಿದ್ದರ ದೊಣೆ, ಆನೆದೊಣೆ, ಮುಂತಾದ ವರ್ಷವಿಡೀ ನೀರಿರುವ
ದೊಣೆಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ರಸಸಿದ್ದರ ದೇವಾಲಯ, ಸೈಯದ್ ಬಾದ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಷಾ ಕರೀಂ ಅವರ ದರ್ಗಾಗಳಿದ್ದು,
ಹಿಂದೂ ಮುಸಲ್ಮಾನರ ಭಾವೈಕ್ಯತೆಯ ನೆಲೆಬಿಡಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ.
ನಿಜಗಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟವು ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ,
ರಾಜಕೀಯ, ಮತ್ತು ಸೈನಿಕ ತರಬೇತಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಶಾಸನಗಳ ಉಲ್ಲೇಖದಂತೆ ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು,
ಮೈಸೂರಿನ ಒಡೆಯರು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಪಾಳೆಯಗಾರ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೭೦ರ
ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಮರಾಠರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನಿಜಗಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟವು ಮರಾಠರ ವಶವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೈಸೂರಿನ ಚಿಕ್ಕರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಸೇವಕ ಬಿಳುಗಿಲೆ ದಾಸರಾಜಯ್ಯ
ನಿಜಗಲ್ಲಿನ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೬೯೮ರಲ್ಲಿ ಅಭೇದ್ಯವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಕೋಟೆ ಕಟ್ಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ,
ಸುಮಾರು ೭ ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿಈ ನಿಜಗಲ್ಲು ಕೋಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಹಾಗೆಂದು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.
ಶಾಸನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬಹುಧಾನ್ಯ ಪ್ರಮಾಧಿ ವಿಕ್ರಮ ಈ ಮೂರು
ಸಂವತ್ಸರಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ದ್ವಾರದ ಬಳಿ ಗಣಪತಿ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೆಟ್ಟದ
ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ದ್ವಾರದ ಕಡೆಗೆ ವಿನಾಯಕ
ದೇವಾಲಯ, ಉತ್ತರದ ಕಡೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಕಾಲದ ಬೃಹತ್ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ
ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು ೧೭-೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಕೊಡಲಾಯಿತೆಂದು
ಶಾಸನಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.
ನಿಜಗಲ್ಲು ಕೋಟೆಯ ಪೂರ್ವಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗುಹಾಂತರ
ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು, ಇದು ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಣಲಿಂಗವಿದ್ದು,
೧೦ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹಿಂದೆ ಇದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬಿಲ್ವಿದ್ಯೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.
ಈ ಗುಹಾಂತರ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧಗಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಶ್ರೀ ಉದ್ದಾನ ಶಿವಯೋಗಿಗಳ ತಪೋಭೂಮಿಯಾಗಿದ್ದು,
ಅವರು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದ ಬಗ್ಗೆ ಐತಿಹ್ಯವಿದೆ.
ಪೂರ್ವದ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ
ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ವೀರಭದ್ರ, ಮತ್ತು ಕನ್ಯೆ ಗಾಯತ್ರಿ, ಕಾಲಭೈರವ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವರ ಉಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ.
ಕೋಟೆಯ ನಾಲ್ಕೂ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಆಂಜನೇಯನ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪಗಳಿದ್ದು,
ಪೂರ್ವದ ಕೋಟೆಯ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಗರುಡ, ಆಂಜನೇಯನ ಶಿಲ್ಪಗಳಿದ್ದು, ದ್ವಾರದ ಒಳಗಿನ ಬಂಡೆಯ
ಮೇಲೆ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಂಜನೇಯನ ದೊಡ್ಡದಾದ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪವಿದ್ದು, ಕೋಟೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ.
ಈ ನಿಜಗಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟದ ದೈವತ್ವದ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲ ಮೇಲುಕೋಟೆ,
ಸಾವನದುರ್ಗ, ದೇವರಾಯನದುರ್ಗ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಪೆನಗೊಂಡ ಕದ್ರಿ ನರಸಿಂಹ, ಅಹೋಬಲದ ನರಸಿಂಹ ಎಂಬುದಾಗಿದೆ.
ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ಸನ್ನಿಧಿ
ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ತಪೋಭೂಮಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಿದ್ದರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಂತೆ ನಾಡಿನ ಭಕ್ತರು
ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಕಷ್ಟ ಕಾರ್ಪಣ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. ಹಾಗೆಯೇ
ಇಲ್ಲಿಂದ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ರಾಜರ ಕಾಲದ ಕುದುರೆ ಲಾಯ, ಗರಡಿ ಮನೆ, ಕಾವಲು ಗೋಪುರ, ರಾಣಿಯ ಅರಮನೆ, ನೀರಿನ
ಕೊಳ ಇದ್ದು ಇದೊಂದು ಅದ್ಭುತವಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೆಂದ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ನಿಜಗಲ್ಲಿನಿಂದ ಹತ್ತುಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ
ಪಂಡಿತರಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ (ತುಮಕೂರಿನ ಕ್ಯಾತ್ಸಂದ್ರದಿಂದ ೩ಕಿಮೀ ದೂರ) ಮಂದರಗಿರಿಗೆ ಹೋದೆವು.
ಅಲ್ಲಿ ಅನತಿ ದೂರದಲ್ಲೆ ಇರುವ ೯೧೮ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲಾ
ಬಸದಿ ಬೆಟ್ಟ (ಬಸ್ತಿ ಬೆಟ್ಟ) ಏರಿದೆವು. ಸುಮಾರು ೪೫೦ ಮೆಟ್ಟಲುಗಳಿವೆ. ಕೈತಾಂಗು ಹಾಕಿರುವುದರಿಂದ
ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಹತ್ತಬಹುದು. ಮೆಟ್ಟಿಲೂಗಳೂ ಕಡಿದಾಗಿಲ್ಲ.
ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿದು ಒಂದು ಲೋಟ (ರೂ. ೨೦) ಕಬ್ಬಿನ
ಹಾಲು ಕುಡಿದಾಗುವಾಗ ನವ ಚೈತನ್ಯ ಬಂದಿತು.
ದಿಗಂಬರ ಚಂದ್ರನಾಥ ತೀರ್ಥಂಕರ
ಪಂಡಿತರಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬಸದಿ ಬೆಟ್ಟದ ಬಳಿ ಇರುವ ಚಂದ್ರನಾಥ
ತೀರ್ಥಂಕರರ ದಿಗಂಬರ ಪ್ರತಿಮೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ೧೧ ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ
ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರಿಂದ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತು. ದಿಗಂಬರ ಮೂರ್ತಿ ನೋಡಿದಾಗ ಬಾಹುಬಲಿಯದು ಮಾತ್ರ
ಎಂದು ನಮ್ಮ ಭಾವನೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಇದು ಬಾಹುಬಲಿ ಮೂರ್ತಿ ಅಲ್ಲ. ಚಂದ್ರನಾಥರದ್ದೆಂದು ತಿಳಿಯಿತು.
ಪಿಂಚ ಎಂದರೆ ಜೈನಮುನಿಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ
ನವಿಲುಗರಿಗಳ ಗುಚ್ಛ. ಅದರ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ
ಮಂದಿರವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಪಿಂಚಿ ಆಕಾರದ ಈ ಕಟ್ಟಡ ೮೧
ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದೆ. ಇದು ಕೂಡ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತು.
ಇಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಯ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ದಿಗಂಬರ ಜೈನ ಶ್ರೀ ಶಾಂತಿಸಾಗರ (೧೮೫೫-೧೯೫೫) ಮಹಾರಾಜ್ ಅವರ ಶ್ವೇತ ಪ್ರತಿಮೆ
ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸುತ್ತ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಜೈನ ಮುನಿಗಳ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ವಿರಮಿಸಿದೆವು.
ಸಿದ್ದಗಂಗೆ
ಮಠ
ನಾವು ೩.೩೦ಕ್ಕೆ ಮಂದರಗಿರಿಯಿಂದ
ಹೊರಟು ಸಿದ್ದಗಂಗೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಹೋದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ದಾಸೋಹ ಭವನದಲ್ಲಿ ಊಟ (ಅನ್ನ, ಹೆಸರುಕಾಳು ಗಸಿ, ಸಾಂಬಾರು,
ಮಜ್ಜಿಗೆ) ಮಾಡಿದೆವು. ಕೈ, ತಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಡಬರಿಯಲ್ಲಿ (ಹಸಿದವರು?) ಅನ್ನಸಾಂಬಾರು
ತುಂಬಿ (ಇಪ್ಪತ್ತು ಮಂದಿ ಊಟ ಮಾಡುವಷ್ಟು) ನೆಲದಲ್ಲೂ ಹರಡಿತ್ತು. ಅನ್ನದ ಮಹತ್ತ್ವ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೆ
ಯಾರೂ ಹೀಗೆ ವ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲವೇನೋ? ಎನಿಸಿತು.
ಮಧ್ಯಾಹ್ನದಿಂದ ಇಳಿಹೊತ್ತಿನ ತನಕವೂ ದಾಸೋಹ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದಂತೆ.
ದಾಸೋಹಭವನ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ನಾಲ್ಕಾರು ಬೃಹತ್ ಕೊಳದಪಲೆಗಳು
ಕಂಡುವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ದಾನ ನೀಡಿದ ಭತ್ತ, ಅಕ್ಕಿ, ಕಾಳುಗಳು ಇದ್ದುವು. ಒಳಗೆ ನೆಲದಲ್ಲಿ ತರಕಾರಿಗಳು
ಹರಗಿರುವುದು ಕಂಡಿತು. ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಣಿಕೆಡಬ್ಬಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಯತಾನುಶಕ್ತಿ ಕಾಣಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ
ನಿರ್ಗಮಿಸಿದೆವು.
ದಾಸೋಹ ಭವನೆದುರು ಚಪ್ಪಲಿ ಇಡಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ. ಒಂದು
ಜೊತೆ ಚಪ್ಪಲಿಗೆ ಶುಲ್ಕ ರೂ. ೨ ಎಂಬ ಫಲಕ ಇದೆ. (ಅವರು ರೂ.೩ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ) ರೂ. ೩ ಕೊಡಲಾಗದಿರುವವರು
(ಅಷ್ಟು ದಾರಿದ್ರ್ಯವೋ (ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಶೂ ಚಪ್ಪಲಿ ನೋಡಿದರೆ ದಾರಿದ್ರ್ಯ ಅಲ್ಲ ದರಿದ್ರ ಬುದ್ಧಿ ಎಂದೇ
ಹೇಳಬಹುದು) ಅಲ್ಲ ಉಡಾಫೆಯೋ) ಚಪ್ಪಲಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಊಟಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. ಇಡುವುದನ್ನಾದರೂ
ಸಾಲಾಗಿ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಇಡಬಾರದೇ? ಪಾದರಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬಿಡಬಾರದು ಎಂಬ ಫಲಕದೆದುರೇ ಶೂ ಚಪ್ಪಲಿಗಳ
ತೋರಣ!
ಸಿದ್ದಗಂಗೆ ಮಠದ ಬಳಿ ರಸ್ತೆ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಶುಕ ಶಕುನ ಹೇಳುವವನೊಬ್ಬ, ಅವನ ಸುತ್ತ ನಾಲ್ಕಾರು ಮಂದಿ ಕುಳಿತ್ತು ಶಕುನ ಕೇಳುತ್ತಿರುವುದು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು.
ಕೆಲವರೆಲ್ಲ ಅಲ್ಲಿ ಗದ್ದಿಗೆ, ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬಂದರು. ಸಂಜೆ ೫ ಗಂಟೆಗೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ನೆಲಮಂಗಲ ಬೆಳ್ಳೂರು ಕ್ರಾಸ್ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಚಹಾ, ಕಾಫಿ ಸೇವನೆ. ಬಾಸ್ಕರ ತನ್ನ ಪಾಳಿ ಕೈದುಗೊಳಿಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹಕವಾಗಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ.
ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲೂ ನಿಲ್ಲದೆ ಮೈಸೂರು
ತಲಪಿದಾಗ ರಾತ್ರೆ ೯.೧೫. ಮೈಸೂರು ಯೂಥ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಗಂಗೋತ್ರಿ ಘಟಕದ ವತಿಯಿಂದ, ಚನ್ನಮಲ್ಲನಾಯಕ ಹಾಗೂ
ಸರೋಜಾ ಈ ಚಾರಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು (ತಲಾ ಒಬ್ಬರಿಗೆ ರೂ.೯೦೦) ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೆ
ನಮ್ಮ ಸಹಚಾರಣಿಗರೆಲ್ಲರ ಪರವಾಗಿ ಧನ್ಯವಾದ.
ಮಂದರಗಿರಿ
ದಾರಿ: ದಾಬಸ್ ಪೇಟೆಯಿಂದ ೧೩ಕಿಮೀ. ಬಲಭಾಗಕ್ಕೆ ಜೈನಕಾಶಿ.
