ಸುಂದರೀಮಣಿ ಎಂಬ ಬೆರಗು

 ಸುಂದರೀಮಣಿ ಹೆಸರಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸುಂದರ ವರ್ಚಸ್ಸುಳ್ಳ ಮಹಿಳೆ. ನಮ್ಮ ಅತ್ತೆಯ ಸ್ನೇಹಿತರು.  ಗಾನಭಾರತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಜಿ.ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹಯ್ಯನವರ ಪತ್ನಿ. ನಮ್ಮ ಮಾವ ಜಿ.ಟಿ. ನಾರಾಯಣರಾಯರಿಗೆ ಅಯ್ಯ ಅತ್ಯಂತ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತರು. ಹಾಗೆ ಅವರ ಬಾಂಧವ್ಯ ನಮಗೆ ಲಭಿಸಿತು.

  ನಮ್ಮ ಅತ್ತೆ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವುದು (ಅನಾರೋಗ್ಯದ ತೊಂದರೆಯಿಂದ) ಬಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಸುಂದರೀಮಣಿ ಅವರು ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಅತ್ತೆಯೊಡನೆ ಪಟ್ಟಾಂಗ ನಡೆಸುವುದಿತ್ತು. ಬರುವಾಗ  ಡೈರಿ ಮಿಲ್ಕ್  ಪರ್ಕ್ ಚಾಕಲೆಟ್ ತಪ್ಪದೆ ತರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮತ್ತೆಗೆ ಬಲು ಖುಷಿ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೆಳಗಿನ ೧೧ ಗಂಟೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅತ್ತೆಯೂ ಅವರೂ ಮಾತಿಗೆ ಕುಳಿತಾಗ ಇತ್ತ ನಾನು ಅಡುಗೆ ಮನೆಯಿಂದಲೇ ಅವರ ಮಾತಿಗೆ ಕಿವಿ ನಿಮಿರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಬೇಗ ಬೇಗ ಅಡುಗೆ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಅವರೆದುರು ಕುಳಿತು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅವರ ಮಾತು ಅಷ್ಟು ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಕಂಚಿನಕಂಠ ಎಂದರೆ ಹೇಗಿರುತ್ತೆ ಎಂದು ಅವರ ಮಾತಿನಿಂದಲೆ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಾದದ್ದು. ಅವರ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯದ ವಿದ್ಯಮಾನ, ಮನೆ ಕೆಲಸದವರ ಹಿರಿತನ, ಸಣ್ಣತನ, ಅಮೇರಿಕಾ ದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ, ಅಡುಗೆ ಬಗ್ಗೆ, ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಕೌತುಕ, ವೈವಿಧ್ಯಮಯ, ಕಲಿಯುವಂಥ ವಿಷಯಗಳ ಹರವು ಇರುತ್ತಲಿತ್ತು. ಅವರೊಂದು ಬೆರಗು ನಮಗೆ.

   ಅವರ ಮಗಳು ಪರದೇಶದಲ್ಲಿರುವುದು. ನಾಲ್ಕೈದು ಸಲ ಅವರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದಿದ್ದರು. ಬಂದಮೆಲೆ ಅಲ್ಲಿಯ ವಿಷಯ ಕೇಳಲು ಎರಡು ಕಿವಿ ಸಾಲದು. ಅಷ್ಟೂ ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲ್ಲ. ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಮೈಸೂರೇ ಚೆನ್ನ. ನೋಡಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ, ಈಗ ನನಗೆ ನಿಮ್ಮೊಡನೆ ಮಾತಾಡಬೇಕೆನಿಸಿತು. ಸೀದಾ ಬಂದೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಾಗಿದ್ದರೆ, ಈಗ ಬರಬಹುದೆ? ಎಷ್ಟು ಗಂಟೆಗೆ ಬಂದರೆ ಆದೀತು? ಇತ್ಯಾದಿ ಕೇಳಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಮತ್ತೆ ಆತ್ಮೀಯತೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಯಂತ್ರದ ಹಾಗೆ ಇರಬೇಕು. ಅಯ್ಯೋ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪಡುವ ಪಾಡು ಯಾರಿಗೂ ಬೇಡ. ಮುಂಡೇವು ಕರಿಮಣಿ ಸರವನ್ನೂ ತೆಗೆಯಲು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುವ ಚಂದ?

   ಸರ್ಕಾರದ ಬಾಣಂತಿ ಭಾಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತು ಬಂತು. ಈಗಿನವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲೇ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ೮-೧೦ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದರಲ್ಲ, ಅವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಊಟ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರಲ್ಲ. ಸುಮ್ಮನೆ ಉಂಡು ಹೋಗಿ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದುವು. ಈಗಿನವು ಹೊರಗೆ ಒಳಗೆ ಓಡಾಡುತ್ತ, ಟಿವಿ ತೋರಿಸುತ್ತ, ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಊಟ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದೆರಡು ದಿನ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬಿಡಲಿ. ಸರಿಯಾಗಿ ಕಲಿಸುತ್ತೇನೆ. ಒಂದಿನ ಊಟ ಕೊಡದೆ ಕೂರಿಸಬೇಕು. ಆಗ ತನ್ನಿಂದ ತಾನೆ ಹಸಿವಾಗಿ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವು ಅವರ ಮಾತಿಗೆ ತಲೆದೂಗುತ್ತಿದ್ದೆವು.  ಹೀಗೆ ಮಾತು ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗಲೇ ಕುಂಕುಮ ಕೊಡಮ್ಮ, ಹೊತ್ತಾಯಿತು. ಹೊರಟೆ ಎಂದಾಗ ಅಯ್ಯೋ ಇಷ್ಟು ಬೇಗ ಮುಗಿಯಿತೆ ಎಂಬ ನಿರಾಸೆ ನನಗಾಗುತ್ತಲಿತ್ತು.

ನಮ್ಮ ಮಗಳು ಅಕ್ಷರಿಯ ಮಗುವಿನ ನಾಮಕರಣಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ಬರಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಂದು ದಿನ ದಂಪತಿ ಸಮೇತ ಅವರ ಫಿಯೆಟ್ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಮಗುವನ್ನು ಹರಸಿ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಮಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಕಿವಿಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದರು. ನೀನು ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದು ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪುರಿ ಹಾಕಿ ಕೊಡು. ಅವನು ಅದನ್ನು ನೆಲಕ್ಕೆ ಚೆಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದೆ ಹೆಕ್ಕಿ ತಿನ್ನುವಾಗ ನಿನ್ನ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಹಾಕು. ಕೇಳಿ ಖುಷಿ ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದಿದ್ದರು. ಮಗಳು ಅವರ ಈ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೆ ಅನುಸರಿಸಿ ಗೆದ್ದಿದ್ದಳು.

 ಅಯ್ಯ ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ಫಿಯೆಟ್ ಕಾರಿಗೆ ಸುಮಾರು ೪೦ ವರ್ಷ ಆಗಿರಬಹುದು. ಈಗಲೂ ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಅವರ ಕಾರು ಒಬ್ಬ ಮಹನೀಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾಗಿತ್ತಂತೆ. ಮಾರುವಾಗ ಅವರಿಗೇ ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರಂತೆ.  ಅವರು ಆಗಾಗ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಇವರನ್ನು ಮಾತಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರಂತೆ. ಅವರೇನೂ ನಮ್ಮ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ವಿಚಾರಿಸಲು ಬರುವುದಲ್ಲ,  ಕಾರು ಹೇಗಿದೆ? ಇವರು ಇನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದಾರೋ? ಕಾರು ನನಗೆ ಯಾವಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೋ? ಎಂದು ನೋಡಲು ಬರುವುದು ಎಂದು ಸುಂದರೀಮಣಿಯವರು ಹೇಳಿ ನಗುತ್ತಿದ್ದರು.  

  ಅಯ್ಯನವರು ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದು, ನಿವೃತ್ತಿನಂತರ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದವರು.   ಆನಂದಭಾವ ಕೂಡ ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಆಗ ಅಯ್ಯ ದಂಪತಿ ಪರಿಚಯ ಆಗಿತ್ತು. ಆನಂದಭಾವನ ಪತ್ನಿ ಜಯಶ್ರೀಗೆ ಸುಂದರೀಮಣಿಯವರೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಡುಗೆ ಕಲಿಸಿದ್ದರಂತೆ. ಅವರ ನಂಟು ಆಗಲೇ ಬೆಳೆದದ್ದು, ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದಮೇಲೂ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಆನಂದ ಭಾವ ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಬಿಟ್ಟು ಅಮೇರಿಕಾವಾಸಿಯಾದಮೇಲೆ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲ ಜಯಶ್ರೀ ಸಮೇತ ಅವರಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡದೆ ಹೋಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.  ಜಯಶ್ರೀ ಹೋಗುವಾಗಲೆಲ್ಲ ನಾನು ಕೂಡ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅವರ ಮಾತು ಕೇಳಲು ಸಿಗುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನಾನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಏನಮ್ಮ, ನೀನು ಜಯಶ್ರೀ ಬಂದಾಗ ಮಾತ್ರ ಬರ್ತೀಯಲ್ಲ, ಆಗಾಗ ಬರುತ್ತಿರು ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು ನನಗೆ. ಹೌದು ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂದು ಆಗ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಮತ್ತೆ ಕಾಲ ಓಡುತ್ತಲೇ ಇರುವುದು ಗೊತ್ತೇ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೋಗಲು ಅದೇಕೋ  ಸಂಕೋಚವೋ ನಾನರಿಯೆ. ಮತ್ತೆ ಮರುವರ್ಷ ಜಯಶ್ರೀ ಜೊತೆಯೇ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲಾಗುತ್ತಲಿದ್ದುದು!

  ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಾನು ಅಕ್ಷರಿ, ಮೊಮ್ಮಗ ಆರುಷನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆವು. ಅವರಿಗೆ ಬಹಳ ಖುಷಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರೇ ಅವನಿಗೆ ಮಾರಿ ಬಿಸ್ಕತ್ ತಿನ್ನಿಸಲು ಕಲಿಸಿದ್ದು. ಈಗ ಮಾರಿ ಬಿಸ್ಕತ್ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ಅವನಿಗೆ.

 ಸುಂದರೀಮಣಿಯವರು ಆರೋಗ್ಯವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕಣ್ಣು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ರಾತ್ರೆ ಹೊತ್ತು ಕಣ್ಣು ಮಂಜಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತಿತ್ತಂತೆ. ಮಗ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕರೆಯುತ್ತಲೇ ಇದ್ದನಂತೆ. ಅವರಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಬಿಡಲು ಮನಸ್ಸೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕೈಯಲ್ಲಿ  ಆದಷ್ಟು  ಸಮಯ ಮೈಸೂರಲ್ಲಿರುವುದು. ಮತ್ತೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂದಾಗ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಇದ್ದೇ ಇದೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಂಗಸು ದೊರೆತ ಕಾರಣ ಹೇಗೋ ಸುಧಾರಿಸಿದ್ದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಗನ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ ೨೦೨೦ ಜನವರಿ ೨೪ರಂದು ರಾತ್ರೆ ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಿಸಲೆಂದು ಕೋಣೆಗೆ ಹೋದವರು ಎಷ್ಟು ಹೊತ್ತಾದರೂ ಹೊರ ಬರದಿರುವುದು ಕಂಡು ಹೋಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಅಲ್ಲೆ ಪ್ರಾಣ ಹೋಗಿತ್ತಂತೆ. ಅವರಿಗೆ ೯೦ ವರ್ಷ ಇರಬಹುದು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಗಳು ಕೂಡ ಅಲ್ಲೇ ಇದ್ದಳಂತೆ.   ಸುಖ ಮರಣ. ಯಾರಿಗೂ ಹೊರೆಯಾಗದೆ ಕಾಲನ ಕರೆಗೆ ಓಗೊಟ್ಟು ಅಯ್ಯನವರನ್ನು ಒಂಟಿಯಾಗಿಸಿ ಎದ್ದು ನಡೆದೇ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲೀಗ ನಮ್ಮ ಅತ್ತೆ ಜೊತೆ ನಿತ್ಯ ಪಟ್ಟಾಂಗದಲ್ಲಿರಬಹುದು. ಅವರ ಕಂಚಿನ ಕಂಠ ಆಗಾಗ ಮೊಳಗುವುದು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಅವರು ನಮ್ಮ ಮನದಲ್ಲಿ ಸದಾ ವಿಸ್ಮಯವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗಿದೋ ನಮ್ಮ ಎರಡಕ್ಷರದ ನುಡಿನಮನ.

*****************
ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಆನಂದಭಾವ ಬರೆದದ್ದು

Rukmini Mala <rukminimala@gmail.com> 3:19 PM (5 hours ago) to me Rukmini Mala ಒಂದು ನಮ್ಮ ಶ್ರೀಮತಿ ಸುಂದರೀ ಮಣಿಯವರಿಗೆ ಶ್ರದ್ದಾಂಜಲಿ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಳು. ಆನು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಒಂದು ಗಂಟೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನನ್ನ ಅನುಭವ ಸೇರಿಸಿದೆ. ಈ ಹಾಳಾದ್ದಿ FB ಲೋ ಮಗನೆ ಬರಿ ೪೦೯೬ ಅಕ್ಷ ಮಾತ್ರ ಹೇಳಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ಆಲಾಯ್ದ ಪೋಸ್ಟಿ ದಾನೆ? ಮತ್ತೆ ಕಾಂಬ ಆನಂದ ಭಾವ ಬಾರಿ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು ಎಲ್ಲ ಒಮ್ಮೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದಂಗಾತು.ಜಯಶ್ರೀ ಓದಿದಾಗ ಕಣ್ಣೀರು ಹಾಕಲಿದ್ದು. ನೀನು ಬರೆದದ್ದು ಅಕ್ಷರಕ್ಷರ ಸಹ ಸರಿ. ಬಾರೀ ವಿಶೇಷಪಟ್ಟ ಮಹಿಳೆ ಅವರು. ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ ನಾನು ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಟ್ಟಾಗ ನನಗೆ ಪ್ರಥಮ ಪರಿಚಯವಾದವರು ಶ್ರೀ ಆಯ್ಯನವರು. ನಮ್ಮ ಮೊದಲ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನು Orientation ಎಂದು ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ನಾನು Civil ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಕ್ರಮಪ್ರಕಾರ ಅಲ್ಲಿನ Admin officeಗೆ ಹೋಗಿ ಗುಮಾಸ್ತನ ಹತ್ತಿರ ನನ್ನ ದಿನದ ಹಾಜಿರು ಹಾಕಿ, ಗುಮಾಸ್ತ ನನಗೆ ಅಂದಿನ ಆ ಕಾರ್ಯಲಾಯದ ಸುತ್ತಣ ಎರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. Admin office ಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ನಾಮಫಲಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಲವಾದ ಬಾಗಿಲ ಹಾಕಿತ್ತು GLN Ayya. ಒಂದು ಖುಷಿ ಆದರೆ, ಬೆರಟಿ ಪಾಯಸ ತಿಂದಷ್ತು ಖುಶಿಯಾಯಿತು, ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡದೆ ದಿನ ವಾಗಿತ್ತು ೩೦ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಆಲೋಚನೆ ಮಾಡದೆ ಹೋಗಿ ಬಗಿಲು ತಟ್ಟಿಯೇ ಬಿಟ್ಟೆ. ಒಬ್ಬರು ವಯಸ್ಸಾದವರು ಕೆಲಸ ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು ಅವರೊಟ್ಟಿಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಹಿರಿಯರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. "Yes come in, please have a seat" ಎಂದರು. ಕೂತೆ. ೫ ನಿಮಿಷದ ನಂತರ ಅವರಿಬ್ಬರ ಮಾತು ಆದನಂತರ ನನ್ನ ಕಡೆ ತಿರುಗಿ ಮೃದುವಾಗಿ ಕೇಳಿದರು "Yes, tell me how can I help you?" ನನಗಾಗ ೨೧ ವರ್ಷ ೦ ಬುದ್ದಿ, ೦ ಜೀವನನುಭವ, ೦ ಕಾರ್ಯವಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ/ಕ್ರಮ. ಅವರ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ದೋಡ್ಡದಾಗಿ ಬರೆದಿತ್ತು "GLN Ayya". ಮನೆ, ಮೈಸೂರು, ಕರ್ನಾಟಕ ಬಿಟ್ಟ ಮೊದಲನೆ ತಿಂಗಳು ಎಲ್ಲದರ ಅಸಕ್ಕಾಗಿತ್ತು, ನಾನಿಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಎದುರು ಕೂತ ಮಹನೀಯರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಅವರು ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ/ಮಾವ ಅಲ್ಲ, ನನ್ನಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೋಬ್ಬ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿ ಕೂತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯ ಮರೆತು ನನ್ನ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ "ನೀವು ಕರ್ನಾಟಕದವರೆ?" ವಸ್ತವವಾಗಿ ಹಾಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದು ಮಾಹಾಪರಾದ ಅದೂ ಇನ್ನೊಬರ ಎದುರು ಅದೂ ಯಾರೊದ್ದೋ ಕಾರ್ಯವಲಯದಲ್ಲಿ ಹೇಳದೆ ಕೇಳದೆ ನುಗ್ಗಿ!! ಅವರು ಸುಮ್ಮನೆ ನಕ್ಕು ಹೇಳಿದರು "Yes, but I left Karnataka long time back like 30 years ago, now tell me why have you come and what can I do for you?" ಬುದ್ದಿ ಶೂನ್ಯತೆಯ ಪರಮಾವಧಿ ಎಂದರೆ ಅವರು ಅಷ್ತು ಸ್ಪಷ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಅವರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡಲು ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ, ಇದು ಕಾರ್ಯವಲಯ, ಕರ್ಯಗಾಂಬೀರ್ಯ ಬೇಕು ಎಲ್ಲ .. ನನ್ನ ಮಂದ ಬುದ್ದಿಗೆ ಅದು ಅರಿವೇ ಆಗಲಿಲ್ಲ. "ನಿಮಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಬರುತ್ತದೊ?" ಎಂದು ಕೇಳೀಯೇ ಬಿಟ್ಟೆ. ಬೇರೆ ಯಾರೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನನ್ನಪ್ಪ ಆಗಿದ್ದರೆ "Get out" ಎಂದು ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಎಲ್ಲರಂತವರಲ್ಲ ನಮ್ಮ ಅಯ್ಯನವರು. ತಾಳ್ಮೆ, ಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಒಲುಮೆಯ ಆಗರ ... ನನ್ನ ಮುಖ ನೋಡಿ ಒಮ್ಮೆ ನಕ್ಕು ಹೇಳಿದರು "You must be the fresh intern supposed to be visiting our department and you are not supposed to go knocking on doors ..." ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅವರ ಎದುರು ಇದ್ದವರಿಗೆ ಕೈ ತೋರಿಸಿ ಹೇಳಿದರು "Mr. Baruva will take you to the Admin office" ಎಂದು ಹೇಳಿ ಬರುವ ಅವರತ್ತಿರೆ ನನ್ನನ್ನು ಕರೆದು ಸೂಕ್ತ ಸಾಹಯ ಮಾಡಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿದರು. ಬರುವ ಅವರು ನನ್ನನ್ನು ಅವರ ಕೊಟಡಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ವಿವರಿಸಿದರು, ಇದು ಕಾರ್ಯವಲಯ, ಕಾರ್ಯ ಗಾಂಭೀರ್ಯ ಬೇಕು, ಮಾತು, ಕ್ರಮ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲು ಹಿಡಿತ ಬೇಕು, ಗೊತ್ತು ನೀನು ಹೊಸಬ, ಕಿರಿಯ ಆದರೆ ಕಲಿಯಬೇಕು ಎಂದೆಲ್ಲ ಹೇಳಿ Admin Office ಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿದರು. ಅಂದಿನ ದಿನವೆಲ್ಲ ಅಲ್ಲೇ ಕಳೆದೆ. ಈಷಾನ್ಯನಾಡಾದ ಆಸ್ಸ್ಂ ನಲ್ಲಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೬ ರಿಂದ ೨ ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಕೆಲಸ. ಹಾಗೆ ೨ ಗಂಟೆಗೆ ಸೈರನ್ ಹೊಡೆದುಕೊಂಡಾಗ ಮನೆಗೆ ಹೊರಟೆ ಆಗ ಒಬ್ಬ ಪೇದೆ ಓಡಿ ಬಂದು ಹೇಳಿದ ಗಂಬೀರವಾಗಿ "ಆಪಕೊ ಅಯ್ಯ ಸಾಬ್ ಬುಲಾತ ಹೈ". ನನ್ನ ಜಂಗಾಬಲವೇ ಊಡುಗಿಹೋಯಿತು. ಆಯ್ತು ಈಗ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಲು ಹಾಕಿ ಮಂಗಳಾರತಿ ಎತ್ತುತ್ತಾರೆಂದು ... ಈ ಬಾರಿ ಬಾರಿ ನಯ ವಿನಯ ನಮ್ರತೆಯಿಂದ ಮೃದುವಾಘಿ ಬಾಗಿಲು ತಟ್ಟಿ ಒಳ ಹೋದೆ ಅವರು ಬಾಯಿ ಬಿಡುವ ಮುನ್ನವೇ "Sir I am very sorry for barging in like that .... " ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವರು ಎದ್ದು ಬಂದು ನನ್ನ ಕೈ ಕುಲುಕಿ ಬೆನ್ನು ಸವರಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಹೇಳಿದರು "ಬಾ ಬಾ ಕುತ್ಕೋ". ಕನ್ನಡ ಕೇಳುವಾಗ. ಅವರ ಮಂದಸ್ಮಿತ ಮುಖಾರವಿಂದ ನೊಡುವಾಗ, ಮೃದು ಕನ್ನಡ ಬಾಷೆ ಕೇಳ್ಖುವಾಗ ಈ ಆನಂದನಿಗೆ ಆದ ಆನಂದಾತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಎಣೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ಈ ಘಟನೆಯಾಗಿ ಸಂದಿದವು ೪ ದಶಕಗೆ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷ ಮಾರಾಯ್ರೆ ಛೇ ಹೇಳಿ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ ಅತ್ತಿಗೆ ಹೇಳಿ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ ಇಂದಿಗೂ, ಈಗೆ ಈ ಉದಯಪ್ಪಗ ಎಲ್ಲಾ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದಂಗಾವುತ್ತು. ನಿನ್ನೆ ಮೊನ್ನೆ ಆದಂಗವುತ್ತು. .... ಹಾಗೆ ಕತೆ ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾ ಅಯ್ಯನವರು ಹೇಳಿದರು "ನೋಡಾಪ್ಪ ಇಲಿ Oil Indiaದಲ್ಲಿ  ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಂತದ ಜನರಿದ್ದಾರೆ ನಮ್ಮ ಭಾಷಾಮಾದ್ಯಮ ಹಿಂದಿ, ಆಂಗ್ಲ ಇಲ್ಲ ಅಸಾಮಿಸ್ .... ನೀನು ಒಂದು ಕೆಲಸ ಮಾಡು ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಇಂದು ರಾತ್ರಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಬಾ ನಿನಗೆ ಆತ್ಮ ತೃಪ್ತಿಯಾಗುವಷ್ತು ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡಬಹುದು ..." ಆಂದು ರಾತ್ರಿ ನಾನು ಅವರ ಮನೆಗೆ ಹೇಳಿದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹಾಜಿರು. ಅಸ್ಸಾಂ ರಾಮರಾಜ್ಯ ಯರು ಬಾಗಿಲು ಹಾಕುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ನಾನು ತೆರೆದ ಬಾಗಿಲನ್ನೆ ಕಟಕಟಾಯಿಸಿದೆ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ .. "ಆವೋ ..." ಎಂಬ ಶ್ರಿಮದಗಾಂಭೀರ್ಯ ಹೆಂಗಸಿನ ದ್ವನಿ ಕೇಳಿತ್ತು. ಮೆಲ್ಲನೆ ಇಣುಕಿದೆ ಒಬ್ಬರು ಸ್ವರಕ್ಕೆ ಹೋಳುವಂತ ರಾಜಕಳೆಯ ಹೆಂಗಸು ಕೂತಿದ್ದರು ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲ ಉಪಸ್ತಿತರಾಗಿದ್ದರು, ಕೈಯಲ್ಲಿ ಏನೋ ಕಸುತಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, "ಕೌನ್ ಹೈ ತುಮ್"ಎಂದು ಕೇಳಿದರು, ನಾನು ಈಗ ಬುದ್ದಿ ಕಲಿತವನಾಗಿ "ಆನಂದ ವರ್ದನ, ಕರ್ನಾಟಕದವ .." ಎನ್ನುವಷ್ತರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೂಡಲೇ ಎದ್ದು ಬಂದು "ಬಾರಪ್ಪ ಹುಡುಗ ಒಳಗೆ ಬಾ ಸಂಕೋಛ ಯಾಕೆ ಬಾ ಬಾ" ಎಂದೊ ಬಲು ಆದರದಿಂದ, ಕಾಳಜಿಯಿಂದ ಬರು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು .... ಅಂತಾಯಿತು ನನ್ನ ಮತ್ತು ಅಯ್ಯಾ ಆಂಟಿಯ ಪ್ರಥಮ ಭೇಟಿ. ಅವರಿಂದ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು ಶ್ರೀ/ಶ್ರೀಮತಿ ವಿಶ್ವನಾಥ/ಉಷಾ ಹಿರಿಯ ದಂಪತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತಿ ಶ್ರೀಬಾಳೆಮುಲೆ ಕೃಷ್ಣ ಬಟ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ಸುನಂದ ಮತ್ತೊಮ್ಮ ಹಿರಿಯ ದಂಪತಿಗಳನ್ನು. ನಮ್ಮ ಅಯ್ಯಾ ಆಂಟಿ ಅವರಿಗೆಲ್ಲ ಮುಂದಾಳು Leader. 1980 ರ ಅಂದಿನ ರಾತ್ರಿಯ ಊಟ ಇಂದಿಗೂ ಅದರೆ ರುಚಿ ಮರೆತ್ತಿಲ್ಲ. "ಕಮಲಾ ಸಾಬಕೊ ಚಾವಲ್ ಕಿಲಾವೋ, ಸಬ್ಜಿ ಕಿಲಾವೋ ... " ಕಮಲ ಎಂದರೆ ಅವರ ಎರಡನೆ ಮಗಳು .. ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲ ಅವರ ಕೆಲಸದವಳು ಆದರೆ ಮಗಳಿದ್ದಾಗೆ ... ಮತ್ತೆ ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಊಟಕ್ಕೆ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲ. ವಾರದನ್ನದ ತರಹ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ಹೀಗೆ ಜೀವನ ಮುಂದುವರೆಯಲು "ಏನೋ ಹುಡುಗ ಬೇಗ ಯಾರನಾದರು ಕಟ್ಟೊಕೊ ಇಲ್ಲ್ಲ್ ಅಸ್ಸಾಂನ ಹುಡುಗಿಯರು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದರೆ ಅಪ್ಪಿ ತಪ್ಪಿ ಯಾರಾದದು ಗಂಟು ಬಿದ್ದಾರು ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅನ್ನೆ ಹಳಸಿತ್ತು ನಾಯಿ ಹಸದಿತ್ತು ೧೯೮೨ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡೆ. ಜಯಶ್ರೀಗೆ ಆಗ ೧೮ ವರ್ಷ ಅವಳಲ್ಲಿ ಅಯ್ಯ ಆಂಟಿಯ ಅವರ ವರ್ಚಸ್ಸು, ಅಡುಗೆಯ ನೈಪುಣ್ಯತೆ, ಉಪಚಾರದ ವೈಕರಿ, ಅವರ ಕಲಾ ನೈಪುಣ್ಯತೆ, ಪ್ರೀತಿ, ಆದರ ಎಲ್ಲ ಗುಣಗನ ಮಾಡಿ ಮಾಡಿ ಜಯಶ್ರೀಗೆ ಅಯ್ಯಾ ಆಂಟಿ ಎಂದರೆ ಹೆದರಿಕೆ ಕೂತಿತ್ತು. ಇವಳಿಗೆ ಬಿಸಿನೀರು ಮಾಡಲು ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಶಿಷು ... ಅಯ್ಯ ಆಂಟಿಯಿಂದ ಮೊದಲೇ ಬುಲಾವ್ ಬಂದಿತ್ತು "ನೋಡಪ್ಪ ನಿನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಬಂದ ಕೂಡಲೆ ಇಲ್ಲಿ ಕರಕೊಂಡು ಬಂದು ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡು ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಅವಳನ್ನು ಟ್ರಿನ್ ಮಾಡ್ತೀನಿ ...". ಜಯಶ್ರಿಯ ಪ್ರಥಮ ಭೇಟೀಯಲ್ಲೇ ಅವರಿಗೆ ಮನಸೋತಳು, ಉರಬಿಟ್ಟ ಹಸುಳೆಗೆ ಹೊಸ ಅಮ್ಮ ಸಿಕ್ಕಿದಂಗಾತು ... ಅವರಿಂದ, ಅಡುಗೆ, ಮನೆ ಕೆಲಸ, ಕಸುತಿ, Flower arrangement ಎಂದು ಕಲಿತದ್ದೆ ಕಲಿತದ್ದು. ದಿನಾ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎಂಟರಿಂದ ಎರಡರವರೆಗೆ ಅವರ ಮಾನೆಯಲ್ಲಿ. ವಾರಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಅವರಲ್ಲಿ ಊಟ. ಅಯ್ಯಾ ದಂಪತಿಗಳೋದನೆ ಕಳೆದ ಅ ಎರಡು ವರ್ಶಗಲು ಕನಸ್ಸಿನಂತೆ ಕಳೆದು ಹೋಯಿತು ... ಮತ್ತೆ ನಾವು ಅಸ್ಸಾಂ ತೆರಳಿ ರಾಜಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ದೇಶಬ್ರಷ್ತನಾದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರತೀ ಬಾರಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆ ಪೂಜೆ ಇಲ್ಲದ ಹೋಗುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ್ಲ ...  ರುಕ್ಮೀಣಿ ಈ ಸುಂದರವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಅಪ್ಯಾಯಮಾನವಾದ ಲೇಖನ ಬರೆದು ನಮ್ಮಿಬ್ಬರನ್ನು ನೆನೆಪಿನ ದೋಣಿಯಲಿ ತೇಲಿ ಬಿಟ್ಟೆ. ಇಂಥ ಸಾರ್ಥಕ ನಾರೀಶಿರೋಮಣಿಯ ತಕ್ಕನಾದ ಶ್ರದ್ದಾಂಜಲಿಯನ್ನು ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಎರೆದಿದ್ದೀಯ. ಬಹಳ ಸಂತೋಷ ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲಿ. ಆನಂದ ಭಾವ ReplyForward